به گزارش خبرگزاری حوزه  مرحله نیمه نهایی مسابقات سراسری قرآن کریم و بعد از آن مسابقات معارفی در حالی از دهم مرداد ماه در استان قم کلید خورده است که این بار مسابقات با تغییر در نحوه برگزاری مواجه بوده است. مخاطبان این دوره از مسابقات دیگر نه صرفا در یک سالن بلکه در سراسر کشور حضور دارند و این رقابت های قرآنی از دریچه تلویزیون و با تولید برنامه‌هایی مانند «ایستگاه چهل و دوم» و «مسابقه معارفی ۲۴» که توسط خانواده عقیق تهیه و کارگردانی شده به آنها منتقل می شود. اتفاقی که به گفته بسیاری از کارشناسان قرآنی می تواند زمینه‌های رونق و انس بیشتر خانواده ها با قرآن را فراهم کند. به همین بهانه خبرگزاری حوزه با حجت‌الاسلام سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه گفت‌و گویی انجام داده است که در ادامه می‌آید.

از برگزاری مسابقات قرآن و معارف بگویید که چه اهداف مهمی را دنبال می کند؟

یکی از برنامه های خوب قرآنی که از سال های اول انقلاب و از سال ۱۳۶۰ با اهتمام سازمان اوقاف و امور خیریه آغاز شده است برگزاری این مسابقات قرآنی است که اهداف مختلفی را دنبال میکند و به دنبال کشف و پرورش استعدادهای بالقوه قرآنی است. یک جمله ای مقام معظم رهبری دارند که فرمودند اگر میخواهید مردم به دامنه انس با قرآن برسند شما باید قله ها را شناسایی کنید و قهرمانان قرآنی را تکریم بکنید. برگزاری این مسابقات زمینه ای است که ما قهرمانان قرآنی را درعرصه های مختلف اعم از رشته های قرآنی و معارفی و چه در رشته های هنری مانند کتابت قرآنی و ادبیات قرآنی و شعر شناسایی کنیم. این مسابقات کار پیوسته ای است و هر سال از مرحله شهرستانی شروع میشود و بعد برگزیدگان به مرحله استانی، کشوری و بعد از آن به مرحله بین المللی راه پیدا میکنند که در چند قشر برگزار میشود. در سال های اخیر تلاش شده است ابعاد رسانه ای و هنری این مسابقات تقویت شود که هم ابعاد رسانه ای و هنری این مسابقات تقویت شود، هم رسالت ترویجی و تبلیغی خودش را انجام بدهد ، هم بیشتر دیده شود و هم افرادی که در این مسابقات شرکت می‌کنند بیشتر دیده شوند و مورد تکریم قرار بگیرند.

تغییر در نحوه برگزاری مسابقات و استفاده از ابزار رسانه و هنردر تحقق هدف ترویج قرآن و انس با آن  چقدر موثر است؟

سالیان سال مسابقات طبعا متناسب با شرایط سال های برگزاری خودش بوده است ضمن اینکه جز جذاب ترین رویدادهای قرآنی بوده است. اما اینکه ما بتوانیم دقیق از ابزار استفاده بکنیم که فردی که در مسابقه شرکت میکند هم بتواند چیزی یاد بگیرد و هم آنطور که باید و شاید دیده شود و هم مسابقه ای که برگزار می‌کنیم اثرگذارتر باشد خیلی مورد توجه قرار نگرفته بود. باتوجه به نظایر این برنامه ها که در عرصه های هنری و ورزشی و علمی و فرهنگی در دنیا برگزار میشود دوستان ما هم نشستند و مطالعه کردند و جستجو کردند که در المپیادهای و رقابت های مشابه در عرصه های دیگر از چه ابزارهایی استفاده میشود و اگر بخواهیم این ها را برای فضای قرآنی بومی کنیم چه حرکتی باید صورت بگیرد. در گذشته همین مسابقاتی که بیش از یک ماه در حال برگزاری و ضبط است مجموعا در یک هفته برگزار میشد چون دیگر قرار نبود شخص بخواهد معرفی شود و یا لازم باشد رنکینگ، کارنامه و توصیه های اساتید و داوران را ببینیم اما حالا همه این اتفاقات به این مسابقات افزوده شده است. ما باید این نکته را هم در نظر داشت که این مسابقات چون مسابقات حرفه ای قرآن کشور ماست تا یک جایی می‌توانیم از عنصر هیجان و جذابیت استفاده کنیم چون آیین نامه و روش و منش این مسابقات برگزار کنندگان را با یک سری محدودیت ها مواجه میکند. بنیاد مسابقات قرآن کریم در صدد هستند که علاوه بر مسابقاتی که برگزار می شود مسابقات دیگری هم طراحی بکنند که بتوانند اقشار دیگر و عموم مردم را بیشتر با این مسابقه درگیر بکنند چرا که در حال حاضر بیشتر اقشار تخصصی هستند که با این مسابقه درگیر می شود.

سازمان اوقاف ساخت برنامه تلویزیونی این مسابقات را به یک گروه جوان با عنوان «خانواده عقیق» سپرده است چرا سازمان اوقاف این سیاست را اتخاذ کرده است؟ این برون سپاری ها چقدر اهمیت دارد؟ و آیا مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف از این اعتماد خود رضایت دارد؟

این سیاستی است که نه فقط در اوقاف بلکه در دیگر سازمان ها و عرصه های مختلف دنبال میشود و دقیقا سیاست درستی است ما نمیتوانیم صرفا باچند نفر کارمندی که قاعدتا یک سری کارهای عمومی را میتوانند انجام بدهند انتظار داشته باشیم که یک مسابقه در بعد فنی، تبلیغی، هنری و رسانه ای خودش در اوج جذابیت برگزار شود حتما باید به تیم های متخصص وبا سلیقه و با تجربه و باذوقی که در این زمینه ها فعالیت دارند اتکا بکنیم. در این سال ها هم ما تیم های مختلف را آزموده ایم و با آنها همکاری داشتیم و صددرصد هم از خروجی آن راضی هستیم. دستگاه ها و نهادهای دولتی نمیتوانند این مجموعه ها را به استخدام خود دربیاورند واگر این مجموعه ها بیایند و در استخدام بخش های دولتی دربیایند از رشد خواهند ایستاد، هیچ رقابتی باهم نداشته و خودشان را به روز نمیکنند به هرحال الان سپردن کار به بخش های خصوصی باعث می شود که هم به خاطر رقابتی که بین بخش خصوصی است بهترین خدمات را ارائه و نو ترین کارها را انجام بدهند وبه نحو احسن خودشان را نشان بدهند و ما هم به عنوان یک بخش حاکمیتی می‌توانیم روی نظارت تمرکز بکنیم و از یک کار مباشرتی و تصدی گرایانه دست برداریم.

برخی از شرکت کنندگان گلایه دارند که بعد از این مسابقات رها میشوند و جامعه قرآنی ارتباط خودش را با آنها حفظ نمیکند. چاره چیست؟

اینکه ما تدوام ارتباط نداریم با جامعه هدف قرآنی حرف درستی است به جز یک بخشی از مخاطبان ما. همین داورانی که این مسابقات را داوری میکنند ۱۰ یا ۲۰ سال پیش یا همین امثال بنده که مسئولان این مسابقات هستیم سال ها قبل شرکت کننده این مسابقات بوده ایم کسانی که علاقه دارند در این حوزه میمانند و به کارگزاران  این حوزه تبدیل میشوند یا در حوزه های بین بخشی ارتباط خود را با این موضوع حفظ میکنند و برخی هم وارد عرصه های تخصصی دیگر میشوند اما این خوب است که یک سیستمی را برای تدوام ارتباط با جامعه مخاطب خود داشته باشیم.

هسته اصلی «خانواده عقیق» که تولید و کارگردانی برنامه تلویزیونی  «ایستگاه چهل و دوم» و «مسابقه معارفی ۲۴» را برعهده دارند خود حافظ قرآن هستند. این موضوع میتواند در کیفیت تولید برنامه های قرآنی موثر باشد؟

صددرصد اینطور است اگر حتی دوستان ما قرآنی نبودند، اگر تیمی حرفه ای باشد برای اینکه در این فضا قرار بگیرد می رود و مطالعات بسیار دقیق و عمیقی انجام میدهد که بفهمد که این کاری که قرار است انجام شود در فضای قرآن چه فرقی با فضای ورزش یا سایر حوزه ها دارد و با سپردن برگزاری مسابقات قرآن به خانواده عقیق که خود از حافظان قرآن هستند در این زمینه یک صرفه جویی صورت گرفته است. ضمن اینکه اگر کسی در حوزه ای تخصص ندارد و فقط از دور نگاه میکند یا مطالعه میکند خیلی فرق میکند با کسی که چندین سال از عمر خودش را در یک حوزه ای به صورت تخصصی صرف کرده است و این باعث خوشحالی است که دوستان عقیق اگر بعدها رفته اند در عرصه های هنری تحصیل کرده اند و به صورت تجربی کار کرده اند و متخصص شده اند در دوران طفولیت و نوجوانی و جوانی خودشان افرادی بوده اند که برآمده از جلسات و برنامه های قرآنی بوده اند و خوب اقتضائات این حوزه را می فهمند و میدانند آداب و شئونی که یک برنامه قرآنی دارد چیست و باید تا چه حدی از ابزار هنری استفاده کنند که یک وقتی چارچوب هایی که ما در فضای قرآنی داریم نقض یا شکسته نشود.

در حوزه تبلیغات دینی و فرهنگی بعضا با تولیدات بی کیفیتی مواجه هستیم که هزینه های گزافی صرف آنها شده است ورود هنرمندان انقلابی متعهد به این عرصه برای تولیدات باکیفیت چقدر میتواند راهگشا باشد؟

امروز ما چاره ای نداریم از اینکه پیام هایی که میخواهیم منتقل کنیم از ابزار هنر و رسانه استفاده کنیم و این نکته ای است که چند ده سال است که مقام معظم رهبری بر روی آن تاکید کرده اند. خیلی از باورهایی که ما میخواستیم در طول  سالیان گذشته در مردم به وجود بیاوریم اما موفق نشدیم و صرفا یا به امر و نهی یا به تبلیغ های مستقیم بسنده کردیم یا در ساحت هایی مانند حوزه مکتوب کارهای خوبی انجام داده ایم اما قطعا این کافی نبوده است و حتما باید در حوزه های بصری در حوزه فیلم داستان، انیمیشن، موشن، کمیک موشن، اینفوگرافی و گرافیک و رسانه و خط و همه ساحت های هنر ورود کنیم و چاره دیگری نداریم. در چند ده سال گذشته دیدیم که در ارتقای رفتارهای ترافیکی مردم قدری موفق عمل کردیم این بخاطر هوشمندی نیروی انتظامی بود که با همکاری رسانه و صداو سیما در حوزه فیلم و سریال و انیمیشن انواع و اقسام کارها را انجام داد و نتیجه گرفت در ارتباط با برخی موضوعات مشابه هم همینطور بود امروز در زمینه کمک به سیل زدگان و زلزله زدگان وایتام داریم می‌بینیم که حضور هنرمندان و هنر چقدر موثر است. اگر می‌خواهیم فرهنگ عفاف یا صرفه جویی یا کمک به دیگران یا زندگی سالم را توسعه بدهیم قطعا بدون حضور و کمک هنر انجام نخواهد شد همین اندیشه انقلاب با حضور هنر بهتر توسعه پیدا خواهد کرد و  بیشترین سرمایه گذاری را باید در این حوزه داشته باشیم.

خلاصه شدن صرف برنامه های قرآنی در شبکه های قرآن آیا موجب محصور شدن قرآن نمیشود؟ می توانیم آینده ای را متصور شویم که روزی ما یک عصر جدید قرآنی داشته باشیم؟

یقینا اگر بخواهیم فضای گفتمان قرآنی در کشور نشر پیدا بکند باید از فضای صرفا شبکه قرآن و رادیو قرآن خارج شویم. در عرصه های دیگری که در کشور ما موفق عمل میشود آنجایی است که به طور کامل از ظرفیت رسانه و شبکه های دیگر استفاده میشود تازه امروز در دوره ای زندگی میکنیم که فضای رسانه هم کافی نیست و باید از فضای مجازی و دیگر عرصه ها هم بهترین استفاده شود در تلاش هستیم که به چنین فضایی برسیم اما برای اینکه بتوانیم از ظرفیت همه رسانه ها استفاده کنیم باید به برنامه های تراز برسیم. اینطور نیست که بعضی از موضوعاتی که الان از شبکه قرآن پخش می کنیم را بشود از شبکه سه و برای مخاطب عمومی پخش کرد بعضی از کارها کار تخصصی است و اگر بخواهیم از شبکه های ملی استفاده کنیم باید محصولات تراز برای مخاطب عمومی تولید بکنیم و فکر میکنم اگر به محصول خوب برسیم خود شبکه ها هستند که ما را دنبال خواهند کرد. کما اینکه الان اگر تهیه کننده موفقی برای شبکه های سه یا نسیم برنامه تولید میکند به این خاطر که او خودش را ثابت کرده است الان این شبکه است که دارد به دنبال او می رود که بتواند از او استفاده بکند. اگر بتوانیم تولیدات درخشانی داشته باشیم رسانه استقبال خواهد کرد.

به عنوان سوال آخر نحوه برگزاری مسابقات امسال و کیفیت ضبط و تولید برنامه های تلویزیونی ایستگاه چهل و دوم و مسابقه معارفی ۲۴ را چطور ارزیابی می کنید؟

امروز سبک زندگی ما به گونه ای است که نمی‌توانیم توقع داشته باشیم مانند سال های گذشته مردم را بتوانیم چندین ساعت در سالن برگزاری مسابقات نگه داریم. اگرچه ما امروز کلا مسابقات را به سمت ضبط تلویزیونی نبردیم و مرحله فینال که مهرماه در اصفهان برگزار میشود را به سبک قدیمی و با حضور مردم برگزار می کنیم اما خداروشکر فکر می کنم به عنوان تجربیات اول و قدم های اولی که در این زمینه برمیداریم امسال شاهد پیشرفته های قابل توجهی هستیم اگرچه یقینا جا برای پیشرفت هست که بتوانیم با نظم و دقت و ظرافت بیشتری این کار را انجام بدهیم اما شخصا از آنچه که گذشت راضی هستم و آنچه در توان ما بوده است به کار گرفته اند که کم نقص و کم ایراد باشد.